Bardzo często ludzie, zaczynając praktykować medytację, rezygnują z praktyki, ponieważ po kilku miesiącach nie otrzymują oczekiwanych zmian w życiu. Inni w ogóle nie rozumieją, dlaczego tak się powinno stać. Dlaczego taka pozornie prosta praktyka jest w stanie wprowadzić w życie jakiekolwiek zmiany?
Ten artykuł jest szczegółową odpowiedzią na pytanie: "dlaczego musisz medytować". Po prostu tak. Po co poświęcać czas specjalny tylko po to, aby świadomie skoncentrować się na jednym punkcie, czy to oddychaniu, wewnętrznych odczuciach, czy całych słowach i frazach? "Czy nie ma pożytecznych i interesujących lekcji? W jaki sposób takie prymitywne ćwiczenia mogą zmienić moje życie?" - pytasz.
"I bardzo, bardzo" - odpowiem wam - "do globalnej ponownej oceny wartości, poprawy jakości życia, uwolnienia od nałogów, lęków, depresji, rozwoju cech intelektualnych i osobistych, głębokiej samopoznania i znalezienia wewnętrznej harmonii (jakkolwiek banalna może brzmieć ).
Dzięki medytacji rzuciłem palenie i picie. Pozbyłem się depresji i ataków paniki. Opuścił pracę najemną i zorganizował własny biznes, co pozwala mi angażować się w interesującą i wartościową pracę i podróże. Podjąłem wiele innych osobistych problemów, zrozumiałem, gdzie staram się osiągnąć cel i co chcę osiągnąć. "
Bardziej sceptyczni ludzie powiedzą:
"Tak, to wszystko bzdury, jak moje życie może się zmienić z faktu, że wpatruję się w jeden punkt pół godziny dziennie? To brzmi jeszcze mniej realistycznie niż oferta" sklepu na kanapie ".
A inni, bardziej naładowani entuzjazmem, z wdzięcznością chwytają ten pomysł:
"Gdzie jest to magiczne ćwiczenie, które za jedyne 30-40 minut dziennie może rozwiązać wszystkie moje problemy i zmienić moje życie !? Daj mi to wcześniej! Pospiesz się, aby zacząć!"
Ale moim zadaniem jest "zapalić" pierwszych kilka i schłodzić "sekundę". Ponieważ ci i inni mają nierealistyczne oczekiwania. Pierwsi nie rozumieją, dlaczego należy to zrobić. A "entuzjaści" najprawdopodobniej porzucą praktykę, gdy nie przyniesie oczekiwanych magicznych zmian.
"Uff, łatwe chłopaki! Tylko dlatego, że siedzisz na swoim tyłku i obserwujesz oddech, twoje życie niewiele się zmieni. Tak, odprężycie się, ale nie należy się spodziewać dramatycznych zmian. Aby medytacja działała, musi być włączona w życie, wdrażana w wielu codziennych czynnościach i wykorzystywać swoje umiejętności w codziennym życiu. "
Medytacja jest tylko narzędziem, aczkolwiek bardzo skutecznym, ale nie panaceum. Niemniej jednak, to narzędzie, jeśli jest używane poprawnie, jest w stanie odblokować wiele blokad życia.
Drugim celem tego artykułu jest wyjaśnienie, w jaki sposób korzystać z tego narzędzia, aby uzyskać maksymalny efekt.
Miłośnicy mistycyzmu i ezoterycy będą musieli się zdenerwować. Tu nie ma żadnej magii. Nie będę pokazywał zawrotnych akrobacji, żonglowania ognistymi kulami i wyciągania królika z kapelusza. Uważnie obserwuj swoje ręce. Teraz pokażę ci wszystko. "
Czy medytacja jest potrzebna, aby się zrelaksować? Lub ...
Jeśli zapytasz jakąkolwiek osobę powierzchownie zaznajomioną z medytacją, dlaczego musisz to zrobić, to najprawdopodobniej odpowie:
"Cóż, prawdopodobnie, aby się zrelaksować, złagodzić napięcie."
Tak, dla wielu ludzi medytacja jest związana z brodatymi joginami, którzy są w podniosłym spokoju, głębokim transie.
Ale mówienie, że medytacja jest potrzebna do relaksu, to powiedzieć, że wartością samochodu jest utrzymywanie rzeczy w bagażniku. Maszyna jest potrzebna nie tylko do tego, ale także do medytacji potrzebnej nie tylko do relaksu. To wcale nie jest główna funkcja.
Oczywiście udowodniono, że praktyka uważności aktywuje przywspółczulny układ nerwowy, zmniejsza aktywność jądra migdałowatego, stabilizuje ciśnienie krwi, obniża puls, zwiększa aktywność alfa w mózgu i wyzwala inne fizjologiczne aspekty głębokiego relaksu.
Ale to tylko niewielka część. Tak, i nie mogę powiedzieć, że może poważnie motywować kogoś.
Wybierając samochód, interesuje Cię przede wszystkim charakterystyka jego zachowania na drodze. Jest mało prawdopodobne, że ktoś może być pociągający do zakupu samochodu tylko z uwagi na przestronność bagażnika.
Również z medytacją.
"Dlaczego medytować w celu złagodzenia stresu? To nudne ćwiczenie! Lepiej napiję się piwa i włączę telewizor!" (Oczywiście piwo i telewizor nie można nazwać pełnym odprężeniem, ale to już inna sprawa)
Dlatego moje ostatnie warsztaty na żywo, które odbyłem na wiosnę, nazwano: "Medytacja NIE jest techniką relaksacyjną". Nie oznacza to, że nie wolno mi się na niej relaksować =) Nie, relaksacja jest po prostu oczywista. Wyjaśniając wartość medytacji, wolę skupić się na innych, mniej oczywistych aspektach praktyki.
Następnie odpowiem na pytanie, w jaki sposób i w jaki sposób prosta obserwacja oddechu (wewnętrzne odczucia, praca świadomości, ciało, mantra itp.) Może pomóc rozwiązać wiele problemów życiowych. Dlaczego potrzebujesz tego, aby być świadomym?
Czym więc jest "medytacja"?
Zanim przejdę dalej, napiszę to, co ogólnie rozumiem przez medytację. Ogólnie rzecz biorąc, bardziej odpowiednim terminem jest uważność, ale tutaj użyję obu. Dla uproszczenia załóżmy przez chwilę, że są to synonimy. Temat artykułu nie wymaga wyjaśnienia wszystkich subtelności różnic i niuansów terminologii.
Świadomość jest świadomym kierunkiem uwagi, w chwili obecnej, bez wartości. Definicja, którą pożyczyłem od Wiktora Shiryaeva.
Całkowicie zgadzam się z tą definicją (chociaż "nieocenialność" rodzi pytania, ale nie będziemy jej jeszcze omawiać), co zresztą uważam za wyczerpujące. Nie będę się teraz zajmował wyjaśnieniami, dopóki po prostu nie zapytam, czy widzisz w tym coś niezwykłego, coś, co nie odpowiada stereotypowym wyobrażeniom o medytacji?
Pomyśl o tym.
To prawda, że nic tu nie jest napisane o "pozycji lotosu" (i jakiejkolwiek innej pozycji), ani o zamkniętych oczach, ani o oddychaniu. To znaczy, że nie ma tu wpływu na najbardziej nieodłączne elementy medytacji (medytacja, jak widać w świadomości publicznej).
Chcę powiedzieć, że w rzeczy samej, medytacja nie tylko siedzi na twoim tyłku z skrzyżowanymi nogami i sprytnym spojrzeniem. Świadomość jest po prostu pewną cechą naszej uwagi, która może być realizowana na różne sposoby: zarówno jako koncentracja na oddychaniu, siedzenie z zamkniętymi oczami, jak i jako kierunek uwagi do odczuć ciała podczas spaceru. I nie tylko na odczuciach ciała: na myśli, emocje, wszelkie inne wewnętrzne zjawiska.
Kiedy świadomie połykasz jedzenie podczas kolacji, koncentrując się na jej smaku, na innych odczuciach w jamie ustnej, jest to również medytacja. Co więcej, medytacja jest nie mniejsza niż "klasyczna" - w pozycji lotosu lub tureckiej. Każdy akt uwagi, skierowany celowo i w chwili obecnej na wszelkie odczucia, zjawiska zewnętrzne i wewnętrzne, jest medytacją.
Medytacja (świadomość) jest bardzo szerokim pojęciem i obejmuje wiele różnych technik i różnych sposobów kierowania uwagi.
Ale tutaj, aby na razie nie zagracać niepotrzebnymi znaczeniami, zrozumiem jako podstawową technikę medytacji technikę, która koncentruje się na oddychaniu. I, tak, to jest ten rodzaj medytacji, który zakłada siedzenie na podłodze z zamkniętymi oczami - wszystko jest tak, jak sobie wyobrażałeś.
Po prostu nie mogłem dotknąć aspektu koncepcji medytacji. Zdecydowałem, że bez tej informacji nie będzie kompletna.
Teraz możemy w końcu pójść dalej. Dlaczego konieczne jest celowe i świadome skupianie uwagi?
Krótkie ćwiczenie
Aby odpowiedzieć na to pytanie, poproszę cię o wykonanie krótkiego ćwiczenia. Tak, dokładnie tam, gdzie teraz siedzisz. Nic dziwnego, co ludzie wokół ciebie zauważyli, nie musicie - nie martwcie się.
Możesz zamknąć oczy i nie możesz się zamknąć (szczególnie jeśli siedzisz w pracy i jesteś zajęty, przedstawiając energiczne działania i zaangażowanie w obieg pracy).
Jeśli się garbisz, siadaj krzywo - wyprostuj się. Teraz zwróć uwagę na brzuch. Postaraj się zauważyć wszystkie odczucia powstające podczas oddychania. Kiedy wdychasz, brzuch trochę puchnie, podczas wydechu opada. To rodzi pewne odczucia, po prostu staraj się je realizować. Po co one są?
Zauważasz?
Teraz poproszę cię o minutę tylko po to, by podążać za tymi uczuciami. Skieruj tam całą swoją uwagę, nie rozpraszając się przez obce myśli. A jeśli zauważysz, że zaczynasz myśleć o czymś i "straciłeś" doznania w żołądku, które powstają podczas oddychania, po prostu spokojnie przywróć uwagę tych doznań.
Brzmi łatwo, prawda? Teraz spróbuj. Około minuty. Notch niekoniecznie zgodnie z ich uczuciami.
Próbowałem? Czy to takie łatwe, jak się wydaje od samego początku? Ile razy rozpraszały Cię myśli? Jeden, dwa, dziesięć razy? I to jest minuta! (I nawet jeśli nie jesteś teraz roztargniony, zauważysz, że to się wydarzy przez cały czas podczas dłuższych sesji).
Muszę powiedzieć, że to normalne i naturalne. Tak działa nasz umysł. Niczym wybredna małpa, ciągle biegnie, biegnie tam iz powrotem. Trzymanie się myśli, planów, wspomnień. Nie nadaje się do kontroli.
Ale możemy trenować ten umysł poprzez praktykę medytacji. Dlatego ważnym założeniem tego artykułu jest to, że uważamy medytację za trening, a nie tylko jako sposób na poczucie większej rozluźnienia.
Jeśli tak, to co robimy, koncentrując się na wrażeniach podczas oddychania?
Trenujemy koncentrację!
"Ładowanie" bicepsów - trenujemy bicepsy. I "ładowanie" twojej uwagi - zwracamy uwagę. Jest to oczywiste. Dlaczego musisz rozwijać koncentrację? Wydaje się to również oczywiste, ale nie zawsze. Nasza zdolność koncentracji wiąże się nie tylko z naszymi możliwościami, na przykład, bez rozpraszania się przez wykonywanie pracy, ale także z naszą siłą woli. O czym opowiem nieco później.
Gdzie jest przydatny?
Przygotowujesz się do egzaminu w instytucie. Nie możesz się skoncentrować: rozprasza to komputer, potem Facebook, a potem zamieszanie na ulicy. Ale dzięki temu, że zacząłeś medytować, już wiesz, jak sobie z tym poradzić. Rozumiesz, że zewnętrzne bodźce oczywiście przeszkadzają, ale nie zawsze możesz je wziąć i usunąć.
Ale nie możesz zwracać na nie uwagi, tak jak nie zwracasz uwagi na obce myśli podczas medytacji, mimo że koncentrują się na nich. Łatwo zauważyć, że zacząłeś myśleć o tym, jak wspaniale byłoby uruchomić nową grę komputerową, pamiętaj, że musisz się przygotować, że zostaniesz wydalony, jeśli wypełnisz temat i spokojnie przejdziesz do podręcznika.
Następnego dnia pomyślnie zdasz egzamin i, z poczuciem spokoju, z poczuciem spełnienia, uruchamiasz nową zabawkę na swoim komputerze.
Mniej oczywiste zastosowanie:
Decydujesz się rzucić palenie. Wszystko już się w tobie dojrzewało z powodu tej decyzji: nie masz już przyjemności z tytoniu, nie widzisz sensu ciągłego podążania za złym nawykiem. Pozostaje to w przypadku małych. Weź i rzuć. Oprzyj się pokusie, dopóki nie nastąpi wycofanie. Stawiasz cel: nie pal pod żadnym pretekstem.
I zaledwie kilka godzin po tej perswazji z samym sobą, mózg, który odczuwa wycofanie, zaczyna uwodzić go, aby go złamać: "No, no, zapalmy, wrzućmy Nowy Rok, potem!", "Jak sobie poradzić bez papierosów, ponieważ takie skomplikowane okres w pracy! "," Cóż, okej, cóż, rzucamy tak dużo, ale teraz wypalamy ostatnią. "
Ale już masz doświadczenie medytacji. Jesteś gotowy, aby oprzeć się pokusie. Te myśli przychodzą do ciebie, ale już nauczyłeś się traktować wszelkie myśli podczas medytacji jako rozpraszające zakłócenia. Nie co do zleceń, których nie można nieposłuszeństwa, ale co do ofert, które można rozważyć, a następnie zaakceptować lub odrzucić.
Dlatego nie podążaj za nimi, ale utrzymuj koncentrację na swoim celu, tak jak skupiasz swoją uwagę na oddychaniu podczas medytacji. I postępuj zgodnie z tym celem, pomimo wszystkiego, co cię rozprasza.
Rzucisz palenie i po kilku miesiącach cała historia palenia wydaje się złym snem. Kaszel mija. Z rąk, ciała i ubrań przestaje pachnieć z ust, poprawia zdrowie i oddychanie, czujesz więcej zapachów. Jesteś wdzięczny za praktykę wspierania cię w tym trudnym zadaniu.
Metaobserwacja:
Praktyka medytacji jest praktyką pracy z umysłem. Rezultatem tej pracy jest nie tylko restrukturyzacja świadomości i pojawienie się nowych umiejętności. Jak również pojawienie się lepszego zrozumienia tego, jak wszystko funkcjonuje w naszym umyśle.
Jeśli zajmujemy się naprawą samochodów, to dzięki tej pracy zaczynamy głębiej rozumieć urządzenie maszyny, aby wzbogacić umysł o wiedzę i doświadczenie (będzie to "metaobserwacja").
To samo można powiedzieć o pracy ze świadomością. Widzimy, jakie wyniki ma ten lub inny wpływ na nasz umysł, naprawiamy go i odnotowujemy, pamiętając o tej wiedzy, aby była użyteczna do dalszej pracy.
Ta wiedza jest wynikiem obserwacji własnego umysłu. Będzie często o wiele bardziej wiarygodny i dokładny niż informacje z literatury psychologicznej, ponieważ podczas medytacji pracujesz bezpośrednio z umysłem.
I pod nagłówkiem "Meta-obserwacja" będę zbierać wnioski uzyskane osobiście z tej obserwacji. Aby zademonstrować, jak możemy, przy pomocy medytacji, rozwijać nie tylko umiejętności, ale także zdobywać wiedzę.
A kiedy rozwijamy koncentrację podczas naszej praktyki, zaczynamy widzieć, że:
- Zdolność do koncentracji jest bezpośrednio związana z siłą woli. Pomaga zebrać i zdyscyplinować.
- Również uwaga związana jest z relaksem. Zauważamy, że koncentrowanie się na jednej rzeczy uspokaja nasz umysł. Sprawia, że problem wygląda mniej znaczący.
- Rozproszona uwaga - rzecz jest dość energochłonna. Kiedy jesteśmy skoncentrowani, wydajemy mniej energii. Nasze myślenie przyjmuje ramy i strukturę.
Rozwijamy uważność.
Pamięć to kolejna cecha naszej uwagi, bardziej związana z pamięcią.
(Proszę, abyś nie był przywiązany do terminów, których używam, inni nauczyciele medytacji mogą używać innych terminów i innej klasyfikacji Klasyfikacja jest zwykle zawsze dość warunkowa: terminy i klasy w niej mogą być postrzegane inaczej, a także interakcje i przecięcia w każdy możliwy sposób. .
Wprowadzam tę terminologię nie po to, aby jakoś ją "zatwierdzić", "legitymizować", ale jedynie jako pomocniczy sposób przekazania mojej myśli czytelnikowi. Aby skierować swoją uwagę we właściwym kierunku, aby, biorąc to pod uwagę, wyciągnął własne wnioski na podstawie własnych praktycznych doświadczeń. )
Na czym polega trudność w skupianiu się na jednym temacie podczas medytacji? Fakt, że jest stale rozpraszany. Ale jeśli spojrzysz na ten proces pod lupą, zauważysz, że jest on bardziej związany z pamięcią.
"Pamiętasz" przez chwilę, by skoncentrować się na odczuciach oddechu. A fakt, że jesteś z tego powodu roztargniony, oznacza, że zapomniałeś o swoim celu! A powrót do koncentracji oznacza nic więcej niż akt przypomnienia sobie, że teraz medytujesz i musisz obserwować oddech!
"Dlaczego marzę o lodach, bo muszę oglądać oddech!" - to jest jak nagły błysk pamięci.
Słynny nauczyciel medytacji Allen Wallace porównuje to ze stanem stałej mini-amnezji. Zapominamy o naszym celu i pamiętamy go ponownie. Znowu. I znowu. Ale to normalne. Tak działa nasz umysł.
Ale możemy nauczyć nasz umysł, aby szybciej "zapamiętał" jego zadania i cele, zauważ, że jest on rozproszony przez obce myśli i zwraca naszą uwagę z powrotem na temat koncentracji. I to jest ważne!
Oto, co robimy podczas medytacji: uczymy się zauważać tak szybko, jak to możliwe, że jesteśmy rozproszeni i "pamiętamy" o naszym celu. Stopniowo, dzięki regularnemu treningowi, te błyski pamięci zaczynają się przejawiać z coraz mniejszą częstotliwością w życiu codziennym.
I gdzie może się przydać? Och, gdzie dużo!
Gdzie jest przydatny?
Nie mogłeś spać godzinami. Przychodzą mi do głowy niepokojące myśli o jutrze: co jeśli twój projekt w pracy zawiedzie? Co zrobić, jeśli nie zasypiasz, a Twoja prezentacja ulegnie awarii?
Twój umysł przebiega przez setki scenariuszy tego, jak złe i katastrofalne może być jutro. Ale tutaj pamiętasz, że na początku praktyki medytacyjnej jesteś również atakowany przez całe stada niepokojących myśli, które wydają się bardzo ważne i pilne, nie tolerując odkładania na później.
A potem po prostu staraj się nie reagować na nie, nie zwracać uwagi, i stopniowo tracą swoją moc. Перестают казаться такими значительными и пугающими, переходя просто в разряд просто «бегущей строки в голове», которая уже не особо беспокоит.
И сейчас, лежа в постели, вы решаете попробовать применить тот же принцип. Вы стараетесь просто не реагировать на эти мысли, переводя свое внимание на дыхание. Сначала это проходит очень тяжело, вы постоянно забываете о том, что должны наблюдать дыхание, вас вновь засасывает в водоворот тревожных мыслей. Но вы это замечаете, "вспоминаете" о том, что сейчас хотите спать, а не думать о завтрашнем дне и переводите внимание на что-то еще.
Постепенно мысли теряют свою силу. Вы начинаете погружаться в сон. И перед самым засыпанием у вас проскакивает осознание того, как сильно вы раздули проблему, постоянно думая о ней. Что, на самом деле, завтрашняя презентация не так важна и страшна, потому что она будет касаться лишь промежуточного проекта, а не ключевого. И вообще, на ней не будет присутствовать даже ни один высокий начальник.
Вы просыпаетесь с утра свежим и отдохнувшим, довольным собой. Вы понимаете, что теперь вы сможете использовать навык "памятования" где угодно, когда вас атакуют навязчивые, тревожные мысли. И вовсе не обязательно переводить внимание именно на дыхание. Вы можете перевести его на что угодно: на звуки, на окружение, на вашу работу, которой сейчас нужно заниматься, на ваши дела!
Мета-наблюдение
- Часто навязчивое обдумывание какой-то проблемы вовсе не приближает к ее разрешению, а только еще сильнее нас запутывает.
- Невозможно выбросить неприятные мысли из головы, приказав себе о них "не думать". Это приводит к обратному результату. Но мы можем просто на них не реагировать, замечая каждый раз, как они приходят и переводить внимание на что-то еще. Тогда они впоследствии теряют свою силу и перестают нас беспокоить.
- Памятование - важное умение, стоящее в основе развития самоконтроля и разрушения автоматического поведения. Чтобы нам отпускать деструктивные эмоции, не идти на поводу у навязчивых вредоносных желаний, нам сперва нужно научиться замечать тот момент, когда наш ум стал "проваливаться в них", подпадать под их контроль. Памятование - это необходимая пауза, заметить: "ага, опять пришли эти эмоции". Пауза для того, чтобы сделать осознанный выбор, следовать ли за ними или же просто не вестись на них. Когда этой паузы нет, то и выбора нет: мы подчиняемся всем своим мыслям, эмоциям, желаниям слепо, на автомате.
Мы развиваем позицию наблюдателя ("Я в контексте")
Если памятование и концентрация - это некие "количественные" параметры нашей способности концентрироваться (как долго мы удерживаем внимание на точке, насколько быстро мы замечаем, то что отвлеклись). То позиция наблюдателя - это "качественный" аспект внимания, который затрагивает именно то, каким становится наше внимание во время медитации.
Мы можем направить все наше внимание на просмотр фильма, сопереживать его героям, следить за сюжетом, но это не будет медитацией постольку, поскольку мы не смотрим кино с позиции "наблюдателя", соблюдая "равностность" и "безоценочность". Если бы мы наблюдали фильм, не вовлекаясь в происходящее или если бы наблюдали свои эмоции и чувства с "позиции наблюдателя", которые возникают во время просмотра фильма - тогда это было бы медитацией.
Когда мы просто наблюдаем свои ощущения, возникающие при дыхании, наше внимание становится как бы отстраненным, не вовлеченным во все внутренние переживания, чувства, мысли, эмоции. Мы смотрим на эмоции и даже на мысли как бы "со стороны".
Это и называется "позицией наблюдателя" или в рамках терапии принятия и ответственности (ACT - Acceptance and Commitment Therapy(англ.) - современное направление психотерапии) называется "Я в контексте".
Согласитесь, это уже что-то новое. Если люди, которые никогда не медитировали, это читают, то уже наверняка интересуются: "как это, наблюдать свои эмоции со стороны, тем более мысли?"
Действительно, это кажется не очевидным и противоречащим здравому смыслу. Тем не менее, это становится понятным только посредством регулярной тренировки. Умение осознавать переживания с позиции наблюдателя - важный и уникальный навык. Это совершенно новый для многих людей способ взаимоотношения с внутренним миром, который способен привнести массу нового в их жизнь.
Где пригодится?
Пример 1
Вы устали терпеть то, что ваш старший коллега по работе постоянно на вас срывается, кричит и критикует вас за каждую малейшую ошибку. Вы новенький в коллективе и, к тому же, самый молодой. Именно поэтому ваш коллега выбрал именно вас в качестве отводного канала для своего гнева. Круговая порука: он получает порцию негодования от членов семьи и своего босса, держит в себе, а потом срывает на вас.
Вас с самого начала это бесило. Сперва вы просто пытались сдерживать гнев, подавить его: ведь вам казалось, что ваше положение новенького, неопытного сотрудника не позволяет вам отвечать на его выпады таким же образом.
Вы молча сидели, терпя моральные оплеухи, потом уходили домой оплеванным с мерзким внутренним чувством.
Гнев копился до тех пор, пока месяц назад вы не выплеснули его обратно на коллегу. Это было похоже на то, как хилую плотину сносит мощный водный поток: раздражения накопилось столько, что оно просто смыло все преграды. Вы орали, бились истерике, ушли в середине рабочего дня, громко хлопнув дверью.
И это не возымело никакого положительного эффекта: со стороны все выглядело так, как будто вы дурили из-за своей собственной ошибки, вышли из себя и потеряли контроль. Выгорели, короче. Коллега остался безнаказанным и продолжил вас третировать.
Поэтому обидно было вдвойне. С того дня вы решил, что нужно справляться со своим гневом, поэтому решили заняться медитацией, о которой прочитали в интернете. Естественно ожидая, что гнева просто станет меньше.
В ходе практики наблюдения дыхания вы учились не вовлекаться в свои эмоции. Приходили гнев, раздражение, мысли о нанесенном оскорблении, вы просто переводили внимание на дыхание или иногда концентрировались прямо на этих эмоциях и как бы наблюдали за ними со стороны.
Это было удивительным и новым опытом для вас! До сих пор вы думали, что ваши эмоции не оставляют вам никакого выбора. Если приходит гнев, то вы должны, якобы, сразу же за ним следовать или же подавлять старательно, что, опять же, может вести к катастрофе.
Но во время практики вы изучили совершенно новый способ реагировать на эмоции: просто наблюдать. Не стараться эмоцию убрать, но в то же время и не следовать за ней. Тогда, как вы увидели, они теряют свою силу.
И в следующий раз, когда коллега стал на вас кричать и срываться из-за небольшой ошибки в промежуточном отчете, вы опять заметили в себе мощную волну гнев: раздувающиеся ноздри, напряжение в голове, горящие щеки…
Вы ожидали, что медитация сделает гнев слабее, но это оказалось не так. Наоборот, вы стали его чувствовать, как будто, даже ярче…
Но кое-что все-таки изменилось. Появилась пауза. И появилась отстраненность. Да, гнев по-прежнему присутствовал и он был очень сильным. Но, казалось, что теперь он как будто проходит немного в стороне от вас, не накрывая вас с головой, подчиняя вас полностью себе.
(Подходящая метафора. Начинающего серфингиста накрывают волны, засасывая в себя и закручивая. Но более опытный серфингист катается на волне, может на ней маневрировать или просто "подныривать" под нее и давать ей пройти над собой. Волны при повышении его навыка, при этом, никуда не исчезают)
Вы уже смогли заметить этот момент находящей на вас волны. "Ага, сейчас опять начинается". Вы вспомнили, к какой катастрофе это привело в прошлый раз.
Но вместо того, чтобы следовать за гневом и биться в истерике или же старательно его подавлять, вы позволили ему быть. Вы направили все свое внимание на эту эмоцию. И стали просто наблюдать. Как эта волна растет в теле, как она прорывается из груди, как будто идет вам в голову.
Вы не стали пытаться ее подавить, вы спокойно наблюдали. Благодаря тому, что вы перестали "подкармливать" свой гнев, сопротивляясь или поощряя его, "волна" быстро улеглась. Да, вам было по-прежнему неловко и неудобно, но вы почувствовали, что уже держите себя в руках и можете как-то себя контролировать.
Вы решили, как будете действовать. Ни ответный выброс гнева, ни добрые слова на коллегу не подействовали. Поэтому вы выбираете другую тактику. Вы немного дышите, делаете паузу. Затем отводите коллегу в сторонку и спокойно говорите, что это был последний раз, когда он на вас сорвался. И если это повториться, то вы примете определенные меры.
Вы говорите твердо и уверенно, смотря в глаза, без истерик, но и без подобострастного смущения,хотя вас по-прежнему бьют злоба и тревога.
После этого разговора коллега больше на вас не кричал. И вы наконец-то почувствовали, что контролируете ситуацию и смогли решить ее в свою пользу.
Пример 2
У вас болит голова. К несчастью, вы забыли дома свои таблетки, а сейчас вам предстоит долгая дорога в метро на другой конец города. Времени искать аптеку нет, у вас важная встреча. Раньше бы такая ситуация вас вывела из себя, вы бы стали себя накручивать, мучить мыслями: "ну когда же это пройдет, Боже ты мой!" "Как невыносимо мучительно!"
Но вы уже научились медитировать. Поэтому перестали пытаться гнать эту боль от себя и зацикливаться на ней (зная, что такие попытки не помогают, а наоборот, только делают боль еще более невыносимой). Просто сосредоточились на дыхании. И вы заметили, что, несмотря на то, что физическая боль не ослабла, принимать ее стало легче. "Да, когда будет возможность, я куплю обезболивающее, но пока я ничего не могу сделать. Пусть будет так".
Когда вы все-таки уже добрались до аптеки несколькими часами позже и вам полегчало, вы обратили внимание, насколько легче переносится боль, если просто принимать ее, смотреть с позиции наблюдателя.
Мета-наблюдение:
- Наше страдание от физической боли состоит не только из физической боли, но из-за наших моральных страданий на ее фоне. Как сказал Харуки Мураками - "Боль неизбежна, страдание - личный выбор каждого".
- Позиция наблюдателя, невовлеченность помогает снизить или убрать "страдание по поводу страдания", "тревогу по поводу тревоги", "раздражение по поводу тревоги". Благодаря этому первичная эмоция перестает поощряться реакцией на нее с нашей со стороны (также как тревога "подкармливается" тревожными мыслями и другими эмоциями, возникающими на ее фоне). Да, мы не можем потушить костер, потому что у нас нет воды. Но мы можем по крайней мере перестать лить в него бензин. И тогда будем наблюдать, как он гаснет сам, повинуясь физическим законам.
- Опыт наблюдателя, полученный из медитации, позволяет увидеть, что, в принципе, любое страдание преодолимо. Это весьма оптимистично.
Я привел такой длинный пример с коллегой (это, кстати, почти мой личный опыт, только приукрашенный для наглядности), чтобы показать, что развитие осознанности не обязательно делает из нас "добреньких овечек". Да, мы становимся более сострадательными и терпимыми. Но дело только не в этом. Осознанность дает нам возможность сделать выбор. (Только возможность сделать выбор, сам выбор - уже за нами!)
Не идти на автомате за эмоциями, а решить, что будет лучше в данной ситуации? Часто придется вести себя дипломатично и выбирать дружбу и сотрудничество вместо вражды. Где-то потребуется более взвешенная, спокойная, но все равно жесткая позиция, как в моем примере. Но а в каких-то исключительных случаях, пожалуй, будет лучше вымещать гнев без тормозов. Все зависит от ситуации.
И навык делать паузу и не поддаваться мгновенным эмоциям позволяет это все оценить и сделать верный жизненный выбор. Действовать не так, как велят мгновенные эмоции, которые часто могут вести вас в катастрофе. А следовать на встречу своим целям и ценностям.
На этом месте я остановлюсь и сам сделаю паузу. И дам обещание написать о других навыках медитации в продолжении этой статьи, которая выйдет в скором времени. А пока она не вышла, вы можете написать в комментариях, какие еще навыки кроме концентрации, памятования, позиции наблюдателя мы развиваем во время практики?
Мы садимся, концентрируемся на одной точке, учимся замечать, когда ум отвлекается, учимся смотреть на эмоции и мысли со стороны. Но что еще происходит, когда мы практикуем? Что мы делаем еще такого, что может сильно пригодиться в жизни?
Подумайте…
Буду рад услышать ваше мнение в комментариях.
Продолжение статьи уже готово, можно прочитать по ссылке здесь
